Żylaki to problem, który dotyka wielu osób w różnym wieku. Jedną z form zwalczania tego typu zmian jest skleroterapia żylaków. Komu polecane jest takie rozwiązanie, a kto nie może z niego skorzystać? Na czym polega zabieg i jak wygląda rekonwalescencja? Na te pytania znajdziecie odpowiedzi w przygotowanym przez nas poradniku.
Żylaki są wynikiem patologii żylnego układu powierzchniowego. Są to poskręcane, zgrubiałe i zmienione patologicznie odcinkowe fragmenty żył. Najczęściej zmiany te są widoczne w okolicy podudzia. Żylaki są wynikiem przewlekłej niewydolności żylnej i najczęściej dotyczą żył powierzchniowych oraz połączeń między żyłami powierzchniowymi a głębokimi, określanymi mianem perforatorów. Przyczyną schorzenia jest niewydolność zastawek żył, które utrudniają prawidłowy przepływ krwi - zahamowanie jej odpływu prowadzi do zastoju i mechanicznego rozciągnięcia ścianek żył, które w efekcie odkształcają się. Zmiany żylakowe mogą być spowodowane genetycznym obciążeniem, ciążą, wiekiem, nadwagą, niezdrowym stylem życia, brakiem ruchu. Częściej borykają się z nimi kobiety niż mężczyźni, co jest wynikiem gospodarki hormonalnej. Jedną z metod leczenia żylaków kończyn dolnych jest skleroterapia. Na czym polega? Wyjaśniamy poniżej.
Skleroterapia - co to jest?
Skleroterapia to zamykanie naczyń żylnych za pomocą iniekcji chemicznej substancji obliterującej do światła naczynia. Podawana substancja uszkadza śródbłonek, prowadząc do wykrzepiania krwi, a następnie zwłóknienia naczynia. Podczas skleroterapii wykorzystywane są między innymi:
- środki osmotyczne czynne - prowadzące do odwodnienia ściany naczyniowej oraz jej stopniowej degeneracji. Są to hipertoniczne roztwory glukozy i chlorku sodowego
- detergenty - ich użycie powoduje uszkodzenie komórek śródbłonka, co jest wynikiem interakcji z lipidami. W tym przypadku bazuje się na polidokanolu i siarczanie sodowym tetradecylu
- środki drażniące - uszkadzające śródbłonek naczyniowy, denaturując białka. W tym celu wykorzystuje się sole jodu i ałun chromowy glicerolu
Zazwyczaj zabieg ten jest stosowany do zamykania żył siatkowatych o średnicy większej niż 3 mm. W ten sposób może być też zamykane światło naczynia o mniejszej średnicy - wówczas pomocne jest USG wysokich częstotliwości, które umożliwia dokładne zobrazowanie przebiegu naczynia, co znacząco ułatwia prawidłowe przeprowadzenie zabiegu. Dzięki USG spada ryzyko podania środka poza światło naczynia i wystąpienia ewentualnego powikłania z tym związanego. Skleroterapia stosowana jest jako samodzielna metoda leczenia, jednak bywa też wykorzystywana jako uzupełnienie metod termicznych lub przy zabiegach operacyjnych. Zabieg nie wymaga nacięć tkanki, jest bezbolesny i trwa około 20 - 30 minut, jest wykonywany w pozycji leżącej. Lekarz kontroluje stan pacjenta dzięki USG i podświetlaczy naczyniowych, następnie podaje preparat do zmienionych naczyń. Wkłucia dokonuje się bardzo cienką igłą. Zazwyczaj zabieg wymaga kilku - kilkunastu wkłuć. Jeśli zmiany są rozległe, niezbędne jest powtarzanie zabiegu - zazwyczaj problem znika po 2 - 5 seriach, w przypadkach bardziej zaawansowanych niezbędne jest wykonanie do 10 serii, które mogą być przeprowadzane w tej samej okolicy po około 3 tygodniach od pierwszego zabiegu. Jeśli skleroterapia ma być przeprowadzana na obu kończynach, druga noga może być ostrzykiwana już następnego dnia.
Skleroterapia - komu jest zalecana?
Skleroterapia zalecana jest zarówno na wczesnym etapie choroby żylnej, jak i w bardziej zaawansowanych przypadkach. Gdy lekarz ma do czynienia z małymi pajączkami widocznymi na łydkach, czy pod kolanami, zazwyczaj zaleca skleroterapię płynową. Wówczas preparat podawany jest przez bardzo cienką igłę, ostrzykiwane są najwrażliwsze miejsca, czyli wokół kolan lub kostki. Jeśli zmiany są bardziej zaawansowane, podawana jest tzw. pianka - sklerosant, która szczelniej wypełnia i zamyka światło naczyń. Obie metody mogą się ze sobą łączyć.
Skleroterapia zazwyczaj jest wykorzystywana w przypadku żylaków kończyn dolnych, jednak warto wiedzieć, że taki zabieg może być również zalecany np. w przypadku żylaków przełyku. Wskazaniem do tego typu zabiegu są zarówno powierzchniowe poszerzenia naczyń (wenulektazje), pajączki naczyniowe (teleangiektazje), jak i żylaki naczyń położonych głębiej, a nawet pnie żylne. Ostrzykiwanie jest bezpieczną formą dla osób w każdym wieku, bez względu na stopień niewydolności żylnej.
Skleroterapia - przeciwwskazania
Skleroterapia to bezpieczny zabieg, jednak nie jest polecany każdemu pacjentowi. Kto nie może skorzystać z tej metody?
- osoby z ostrą infekcją zakaźną lub czynną chorobą układową
- kobiety w ciąży i karmiące piersią
- osoby uczulone na składniki zawarte we wstrzykiwanym preparacie
- chorzy na zakrzepicę żylną
- osoby, które są długotrwale unieruchomione
- osoby, które są w trakcie leczenia pourazowego.
Skleroterapia - okres rekonwalescencji
Skleroterapia jest zabiegiem bezpiecznym, rzadko występują powikłania, jeśli już, są one drobne. Najczęściej zalicza się do nich:
- zaczerwienienia, siniaki, bolesność w miejscu wstrzyknięcia preparatu
- pokrzywkę w miejscu ostrzykiwania
- przemijające przebarwienia i zgrubienia w miejscu istniejących wcześniej żylaków.
Rekonwalescencja trwa zazwyczaj od 2 do 7 dni. Bezpośrednio po zabiegu pacjent ma badażowaną kończynę za pomocą opaski elastycznej lub produktów generujących kontrolowany ucisk. Zazwyczaj wykorzystuje się kompresyjne pończochy samonośne - pończochy przeciwzakrzepowe i pończochy uciskowe. Zalecany jest też powolny spacer półgodzinny. W pierwszym tygodniu po zabiegu nie zaleca się dłuższych podróży i długotrwałego unieruchomienia, gdyż zwiększa to ryzyko wystąpienia zakrzepów i zatorów. Do dwóch tygodni od zabiegu należy chronić kończyny przed ekspozycją na promieniowanie UV, unikać długich, gorących kąpieli. Należy też ograniczyć długie stanie lub siedzenie w jednej pozycji. Jednym z kluczowych zaleceń po skleroterapii jest zachowanie aktywności fizycznej - wystarczą krótkie spacery każdego dnia lub proste ćwiczenia, które usprawnią krążenie krwi. W trakcie rekonwalescencji niezbędna jest też kompresjoterapia, jednak szczegóły dotyczące czasu jej trwania oraz stopnia ucisku, jaki mają zapewnić produkty kompresyjne, ustala lekarz, który dopasowuje model i natężenie kompresji bezpośrednio do potrzeb danego pacjenta. Rozwiązaniem najczęściej stosowanym jest użytkowanie pończoch uciskowych o stopniu kompresji 23-32 mmHg przez ok. trzy tygodnie. Tego typu działanie pozwala nie tylko przyspieszyć proces regeneracji, ale i zmniejszyć ryzyko wystąpienia hiperpigmentacji, czyli przebarwień skóry.
[product id="120, 300, 126, 296"]
Skleroterapia - jakie daje efekty?
Wstrzyknięcie substancji podczas zabiegu sprawia, że dochodzi do kontrolowanego, miejscowego obrzęku komórek śródbłonka. W ciągu kilku sekund po podaniu substancji dochodzi do uszkodzenia tkanki, zniszczone komórki zaczynają się łuszczyć do światła naczynia. W miejscu objętym procesem zapalnym powstaje skrzep, następnie ziarnina, która ulega zwłóknieniu. W ciągu kilku tygodni od przeprowadzonego zabiegu powstające włókna białkowe zamykają światła żyły. To z kolei sprawia, że z czasem żylaki przestają być widoczne i wyczuwalne. Pierwsze efekty zabiegu można dostrzec po ok. 2 tygodniach, gdy w pełni zejdzie opuchlizna. Jeśli jednak skleroterapia była wykonywana na dużej żyle, efekty będą zauważalne po kilku miesiącach.
Powstanie owrzodzenia w postaci pajączków i żylaków nie powinno być bagatelizowane, gdyż może prowadzić do rozwoju poważniejszych dolegliwości ze strony układu krążenia. Dlatego ważne jest, aby udać się do specjalisty, który zdecyduje, jaka forma leczenia będzie najskuteczniejsza.
