Ostroga piętowa - u kogo może wystąpić?

Ostroga piętowa - co to jest?

Ostrogi na stopach, czyli ostrogi kostne to choroba zwyrodnieniowa powodująca ból guza piętowego. Zazwyczaj ból występuje w części przyśrodkowej kości piętowej. Rozcięgno podeszwowe, czyli elastyczna tkanka pracująca podczas chodzenia i stania łączy guz kości piętowej z nasadą palców stopy. Dzięki temu łuk podłużny stopy jest utrzymany w odpowiednim położeniu, co z kolei sprawia, że stopa nie spłaszcza się. Ostrogi na piętach wywołują zapalenie powięzi podeszwowej, czego skutkiem jest ból w podeszwowej części stopy. Początkowe stadium choroby zazwyczaj objawia się silnym bólem rano, bezpośrednio po wstaniu z łóżka, gdy nogi nie są jeszcze “rozchodzone”. W ciągu dnia dolegliwości się zmniejszają, jednak nawracają pod koniec dnia, na skutek całodziennego obciążenia nóg. Wraz z postępem dolegliwości ból staje się częstszy, często trwa przez cały dzień, towarzyszy nie tylko chodzeniu, ale i dłuższemu staniu, a nawet pojawia się w stanie spoczynku. Ból ten jest piekący, a nawet palący. Ostrogi na piętach zazwyczaj dotyczą części przyśrodkowej kości piętowej, jednak występuje też ostroga piętowa górna. Jest to mniej powszechna dolegliwość, która objawia się kłującym, uciążliwym bólem z tyłu pięty lub nad piętą. Ten rodzaj schorzenia jest związany z powstaniem zwapnienia w górnej części pięty. Zazwyczaj jest to efekt niewyleczonego zapalenia ścięgna Achillesa, a nie, jak w przypadku ostrogi piętowej dolnej wynik stanu zapalnego rozcięgna podeszwowego.

Ostroga piętowa - jak wygląda?

Ostrogi na stopach są dobrze widoczne na zdjęciu rentgenowskim. Zmiany są widoczne jako ostre, dziobiaste wyrośla kostne, które biegną od guza piętowego ku przodowi. Mają charakterystyczny, haczykowaty kształt. Zwapnienie pojawia się pod piętą, dlatego ten rodzaj ostrogi piętowej określa się jako ostrogę piętową dolną. Ostroga piętowa górna wygląda podobnie, jednak w tym wypadku zwapnienie znajduje się nie pod piętą, a z tyłu pięty.

Ostroga piętowa - przyczyny 

Jak już wspomnieliśmy, ostroga piętowa to chroniczny proces zapalny, który sprawia, że we wrażliwym miejscu powstaje nadprogramowa tkanka kostna. Zazwyczaj dolegliwość występuje u osób między 40 a 60 rokiem życia. W przypadku osób młodszych, z ostrogami zazwyczaj borykają się osoby regularnie biegające na długie dystanse - wówczas przyczyną mogą być powtarzające się mikrourazy. Na wystąpienie dolegliwości wpływ ma wiele czynników. Do najczęstszych przyczyn wystąpienia ostróg można zaliczyć:

• otyłość (BMI>27)

• płaskostopie

• długotrwałe stanie i chodzenie po twardej powierzchni (do pojawienia się dolegliwości może się zatem przyczynić również praca stojąca)

• długotrwałe, regularne bieganie po twardej nawierzchni 

• przeciążenie treningowe, nagłe zwiększenie intensywności ćwicze

• skrócone ścięgno Achillesa ograniczające zgięcie grzbietowe stopy (tzw. wyprost)

• brak elastyczności mięśni łydki 

• brak pełnego wyprostu w stawie kolanowym 

• nieodpowiednie obuwie - zbyt duże, z płaską podeszwą, zbyt twarde. Za duże buty wymuszają na stopach intensywną pracę, generując ciągłe napięcie rozcięgna podeszwowego. Płaskie buty generują ciągłą pracę rozcięgna podeszwowego bez podparcia, jakie stopy mają w przypadku odpowiednio wyprofilowanej wkładki

• zanik poduszki tłuszczowej w obszarze pięty - taka sytuacja ma miejsce głównie u osób starszych

• ciąża - powiększający się brzuch znacząco obciąża dolne partie ciała, zwiększa się zatem obciążenie stóp.

Ostroga piętowa może rozwijać się na jednej stopie lub obu - uzależnione jest to od przyczyny jej występowania. Istotne jest, aby w przypadku wystąpienia bólu nie lekceważyć go - nieleczone ostrogi na piętach mogą nie tylko znacząco utrudnić chodzenie, ale i wywołać ból kolan, bioder, czy kręgosłupa.

Domowe sposoby na ostrogi piętowe

Czy istnieje możliwość złagodzenia dolegliwości za pomocą domowych sposobów? Wszystko, rzecz jasna, uzależnione jest od stopnia zaawansowania, jednak istnieje kilka form łagodzenia bólu:

• dobór odpowiedniego obuwia - to podstawowy krok, jaki warto wykonać. Jeśli pojawiają się dolegliwości bólowe, warto zrezygnować z płaskiego obuwia oraz tego z twardą podeszwą, czy klapek, które zmuszają stopy do większej aktywności. Warto wybierać obuwie z wyprofilowaną wkładką. Należy też pamiętać, aby dopasować odpowiednio rozmiar, by buty nie były za duże 
• ćwiczenia - jednym z pomocnych ćwiczeń może być rozciąganie mięśni łydki i stopy. Wystarczy przyciągać stopę do siebie za pomocą paska lub ręcznika (można wykorzystać też gumę do ćwiczeń, pod warunkiem, że nie będzie ona zbyt rozciągliwa). Przyciągniętą stopę zatrzymujemy w takiej pozycji przez 5-15 sekund (czynności powinno towarzyszyć uczucie lekkiego rozciągania, nie bólu!). Ćwiczenie powtarzamy 5-10 razy, najlepiej wykonywać je rano, jeszcze przed wstaniem z łóżka
• rolowanie - w tym celu warto wykorzystać twardą piłeczkę lub butelkę wody, po której rolujemy stopę
• wkładki odciążające - ich stosowanie pozwoli zmniejszyć nacisk na piętę. Pomocne mogą okazać się też podpiętki żelowe 
• ograniczenie aktywności fizycznej - dotyczy to szczególnie osób, u których ostroga piętowa jest wynikiem przebytych mikrourazów i zbyt dużego obciążenia stóp
• odpoczynek - dolegliwości bólowe nawracają wieczorami, po całym dniu obciążania stóp. Warto zadbać o ich regenerację, np. stosując kąpiele. Do miski z ciepłą wodą dodajemy 3 łyżki soli i sody oczyszczonej. Stopy moczymy do momentu, aż woda ostygnie. Można też użyć propolisu, który działa przeciwbólowo i pomaga rozpuścić zwapnienie. Najpierw moczymy nogi w ciepłej wodzie (możemy przygotować kąpiel solną), osuszamy, a następnie nakładamy propolis (wcześniej go zmiękczamy w kąpieli wodnej - w temperaturze 36°C staje się plastyczny) i zakładamy wełniane skarpetki lub owijamy stopy ręcznikiem, pozostawiając na całą noc. Czynność powtarzamy regularnie przez ok. 2 miesiące. Możemy też wykorzystać skarpety z jonami srebra, które działają antybakteryjnie, pomagają przyspieszyć absorpcję obrzęków, niwelują opuchliznę i uczucie ciężkości nóg. Tego typu element garderoby pozwala stopom swobodnie oddychać, latem skarpety z jonami srebra zapewniają uczucie chłodu, zimą ciepło, dzięki czemu można je swobodnie użytkować na co dzień, nie tylko zakładając na noc po domowym zabiegu. Pomocne jest również chłodzenie zimnymi kompresami lub kostkami lodu.

Ostroga piętowa - leczenie

Istnieją też bardziej zaawansowane metody leczenia ostrogi piętowej. Należą do nich:

• ostrzykiwanie ostrogi piętowej - to metoda leczenia wykorzystująca miejscowe podanie sterydu i lidokainy, które mają na celu zmniejszyć stan zapalny generujący ból

• rozbijanie ostrogi piętowej ultradźwiękami - zabieg wykorzystuje fale uderzeniowe ESWT. Jest to najefektywniejsza metoda leczenia polegająca na rozbiciu ostrogi piętowej za pomocą ultradźwięków wysokiej mocy

• chirurgiczne usunięcie ostrogi piętowej - zabieg polega na chirurgicznym usunięciu narastających złogów kości piętowej, a następnie zszyciu przyczepu powięzi. Ten rodzaj leczenia przeprowadza się wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach ze względu na to, że nie gwarantuje idealnych efektów, a dolegliwość może nawracać. 

Częstym zaleceniem lekarzy jest też stosowanie kompresjoterapii, czyli produktów generujących kontrolowany ucisk w okolicy kostki, stopniowo rozchodzący się ku górze. W zależności od dolegliwości i konkretnych potrzeb pacjenta specjalista może zalecić wyposażenie się w podkolanówki kompresyjne, pończochy uciskowe lub rajstopy kompresyjne. Stopień, czyli klasę kompresji powinien dopasować lekarz - zbyt mocny ucisk może nie tylko wywołać dyskomfort, ale i być niebezpieczny dla zdrowia.

Ostroga piętowa do uporczywa dolegliwość, która może znacząco utrudnić chodzenie, wywołując dolegliwości bólowe również w partiach nóg, czy kręgosłupie, dlatego nie należy jej lekceważyć i udać się niezwłocznie do ortopedy.