Obrzęk limfatyczny - przyczyny, objawy, leczenie

Obrzęk limfatyczny nóg, czyli zapalenie limfatyczne to choroba przewlekła, która jest trudna w leczeniu i wiąże się z obrzmieniem, które wywołuje uczucie ciężkości oraz ból związany z napięciem skóry i uczuciem rozpierania. Bagatelizowana opuchlizna limfatyczna można znacząco zaburzyć prawidłowe, codzienne funkcjonowanie. Czym spowodowany jest zastój limfy w nogach, jak zlikwidować obrzęk limfatyczny i jak wygląda leczenie obrzęku limfatycznego?

 

Obrzęki limfatyczne to następstwo sytuacji, w których mają miejsce zaburzenia limfatyczne. Zapalenie naczyń limfatycznych to schorzenie ściśle związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu limfatycznego, którego nadrzędnym zadaniem jest transport substancji toksycznych z całego organizmu do węzłów chłonnych i układu krążenia. Zastój limfatyczny przyczynia się do tego, że w tkance podskórnej gromadzi się zbyt duża ilość płynu śródtkankowego, to z kolei sprawia,  że pojawia się limfatyczny obrzęk nóg, stan zapalny, zwłóknienie, a nawet, w skrajnych przypadkach, również tzw. słoniowacizna - zazwyczaj jest to ogromny obrzęk limfatyczny kostki.

Obrzęk limfatyczny - rodzaje

Zastój limfy może mieć różne podłoże i przybierać różne formy. Można wyróżnić obrzęk limfatyczny

 

• pierwotny - zastój limfy w tym wypadku jest wywołany wrodzonymi nieprawidłowościami, często w wyniku hipoplazji, czyli niedorozwoju lub aplazji, czyli niewykształceniu naczyń limfatycznych, wynikiem czego jest nienadążanie układu chłonnego z usuwaniem toksyn z organizmu. Najczęściej obrzęk limfatyczny pierwotny dotyczy tylko jednej kończyny, a pierwsze objawy mają miejsce już po urodzeniu. Nie oznacza to jednak, że obrzęk nie może pojawić się na dalszym etapie życia - zastój limfatyczny może zostać wywołany czynnikami dodatkowymi, do których można zaliczyć np. zmiany hormonalne lub przewlekłą chorobę. W przypadku zaburzenia pierwotnego nie jest możliwe całkowite wyleczenie, jednak istnieje możliwość skutecznej eliminacji obrzęku i minimalizowania ryzyka nawrotów

• wtórny - to drugi rodzaj obrzęku limfatycznego, do którego dochodzi w sytuacji, gdy doszło do nabytego uszkodzenia naczyń chłonnych. Najczęściej przyczyną tego stanu jest uraz mechaniczny, zabieg chirurgiczny, infekcja bakteryjna lub grzybicza, duże guzy nowotworowe, które uciskają naczynia limfatyczne, stany zapalne skóry i węzłów chłonnych, otyłość, przewlekła niewydolność żylna, radioterapia, filarioza, czyli choroba wywołana przez pasożyty, a nawet długotrwały brak ruchu spowodowany np. kontuzją. Nieleczony obrzęk limfatyczny może nieść ze sobą sporo ciężkich powikłań, do których zaliczyć można między innymi zapalenie skóry i naczyń limfatycznych, zakażenie bakteryjne lub grzybicze, martwicę tkanek kończyny, na której wystąpił obrzęk. 

 

Obrzęk limfatyczny - objawy

Jak sama nazwa wskazuje, obrzęk limfatyczny to przede wszystkim opuchlizna, która z czasem może się rozrastać, skutecznie utrudniając normalne funkcjonowanie. Warto jednak podkreślić, że dolegliwość ta przyjmuje różną formę, w zależności od stadium zaawansowania:

• pierwszy etap jest spowodowany niefizjologicznym zastojem limfy. W początkowej fazie organizm stara się poradzić z problemem za pośrednictwem wzmożonej produkcji limfy - stan ten określany jest stopniem utajonym. Po pewnym czasie jednak mechanizmy kompensacyjne wyczerpują się, a nieusunięte toksyny generują lekką opuchliznę, która objawia się obrzękiem przybierającym formę ciastowatą, z czasem staje się on coraz twardszy
• drugi etap wiąże się z ograniczeniem zakresu ruchu i nawracającym uczuciem ciężkości kończyn 
• na trzecim etapie obrzęk limfatyczny wywołuje deformację ciała i destrukcję naczyń limfatycznych, które prowadzą do włóknienia
• ostatni, czwarty etap to słoniowacizna, która jest patologicznie rozlanym obrzękiem limfatycznym ze zmianami zwyrodnieniowymi i martwiczymi.

 

Obrzęk limfatyczny - leczenie 

Jakie objawy powinny wzbudzić niepokój pacjenta? Poniższe dolegliwości stanowią wskazanie do rozpoczęcia leczenia:

• usunięcie węzłów chłonnych lub uszkodzenie drogi chłonnej
• niewydolność żylna
• zwyrodnienie stawów
• zespół cieśni nadgarstka
• choroba niedokrwienia kończyn
• obrzęk tłuszczowy
• otyłość
• cellulit
• zespół ciężkich nóg 

Nieleczony w porę obrzęk może nie tylko wpływać na komfort pacjenta, ale i być trudny w leczeniu, dlatego żadnych objawów nie należy lekceważyć. Jak wygląda leczenie w takich sytuacjach? Przede wszystkim należy pamiętać, że wszelkie działania powinny być konsultowane ze specjalistami i przebiegać pod okiem wykwalifikowanych rehabilitantów. Działania mogą obejmować:

• drenaż limfatyczny manualny - wykorzystujący różne techniki masażu, którego celem jest ułatwienie przepływu chłonki przez uszkodzone lub niedrożne naczynia i redukcja obrzęku
• drenaż kompresyjny - do jego wykonania wykorzystuje się specjalną aparaturę, która generuje stopniowy ucisk kończyn usprawniający przepływ chłonki 
• leczenie kompresyjne - czyli technika wykorzystująca ucisk. Metoda ta może wykorzystywać specjalne bandaże elastyczne, opaski elastyczne lub produkty kompresyjne takie jak pończochy uciskowe i pończochy przeciwzakrzepowe. Produkty te powinny być wybrane pod okiem specjalisty, który dostosuje stopień kompresji do stadium schorzenia. Metoda ta wykorzystuje stopniowany, kontrolowany ucisk skumulowany w okolicy kostki i zmniejszający się ku górze, tym samym usprawniając krążenie i przepływ chłonki. Pończochy uciskowe i pończochy przeciwzakrzepowe powstają z elastycznych, mocnych materiałów, które dzięki swojej konstrukcji nie tylko idealnie przylegają do ciała, ale i generują mikromasaż, dzięki któremu nie tylko zmniejsza się obrzęk, ale i poprawia stan skóry. Produkty kompresyjne dostępne są w wersji generującej profilaktyczny ucisk, lekkiej kompresji I stopnia, średniego ucisku II stopnia i kompresji mocnej III stopnia. Wybierając produkty uciskowe, należy pamiętać, że powinny być one dopasowane, ale równocześnie muszą zapewniać komfort użytkowania - zbyt mocna kompresja może wiązać się nie tylko z dyskomfortem, ale i być groźna dla zdrowia!
• ćwiczenia ruchowe - których zadaniem jest przywrócenie ruchomości obrzękniętych kończyn. Zazwyczaj ćwiczenia mają charakter gimnastyki odbarczającej.

  [product id="117, 120, 295, 126"]

Wdrożenie odpowiedniego leczenia pomoże nie tylko znacząco poprawić komfort pacjenta, ale i zmniejszyć obrzęk oraz zminimalizować częstotliwość jego nawracania. Warto jednak wiedzieć, że nie wszystkie metody mogą być stosowane przez wszystkich pacjentów. Osoby, które cierpią na niewydolność i wady serca, gruźlicę, choroby skóry, padaczkę, jaskrę, nowotwory, zaawansowaną, ostrą zakrzepicę, niewydolność wątroby lub nerek, zapalenie naczyń chłonnych lub nowotwory nie powinny korzystać z drenażu. Metoda ta nie jest również polecana kobietom w ciąży oraz osobom, które w danej chwili mają gorączkę. Z kolei pacjenci borykający się z chorobami skóry, zwłaszcza z wysiękami, nie powinni sięgać po produkty kompresyjne. 

Obrzęk limfatyczny pozornie wydaje się niegroźnym schorzeniem, które wiąże się z dyskomfortem wywołanym opuchlizną. Należy jednak pamiętać, że obrzęk to jedynie początek problemów, które może wywołać nieleczona dolegliwość. Przypominamy, że wraz z postępowaniem choroby, obrzęk staje się większy, zmienia swoją specyfikę, twardnieje, rzutując na rogowacenie skóry, w najgorszym wypadku doprowadzając do upośledzenia kończyny i wystąpienia zmian w układzie kostno - stawowym oraz słonowacizny, która znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie. Aby otrzymać pewną diagnozę, rozpocząć leczenie i dobrać odpowiednią metodę oraz stopień kompresji, czy model produktów uciskowych należy udać się do specjalisty. Najlepszym rozwiązaniem będzie konsultacja z chirurgiem naczyniowym, angiologiem lub flebologiem, czyli specjalistami z zakresu układu naczyniowego i limfatycznego.